قوز قرنیه (کراتوکونوس)
در بیماری قوز قرنیه یا کراتوکونوس، قسمت مرکزی یا پاراسنترال (اطراف مرکز به خصوص در قسمت تحتانی) قرنیه به طریق ناطبیعی نازک و بیرون‌زا میشود و شکل مخروطی به خود می‌گیرد. این بیماری کمیاب و گاهی ارثی است، تقریباً در یک نفر از هر ۲۰۰۰ نفر رخ می‌دهد و معمولاً در خانم‌ها بیشتر مشاهده میشود. شیوع آن در جنوب آسیا و کشورهای خاورمیانه بیشتر گزارش شده است. این بیماری معمولاً از سن بلوغ شروع میشود و می‌تواند یک یا هر دو چشم را تحت تأثیر قرار دهد.
با توجه به تغییر شکل قرنیه در این بیماری، دید فرد تار میشود. شروع کراتوکونوس معمولاً در دوران بلوغ است و در جوانان بالغ، میزان پیشرفت آن بیشتر است. پیشرفت قوز قرنیه معمولاً پس از سن ۴۰ سالگی کاهش می‌یابد، اما همچنان ممکن است رخ دهد.
عوامل موثر در شروع و پیشرفت قوز قرنیه:
- استعداد ژنتیک
- مالش چشم
- استفاده از لنزهای تماسی
- بیماری‌های آلرژیک (آتوپیک یا کراتوکونژکتیویت)
- جراحی عیوب انکساری در بیماران مبتلا به نزدیک‌بینی بالا قبل از عمل یا قرنیه نازک
- ناهنجاری در کلاژن که منجر به مفاصل هیپرالاستیک میشود
- استرس اکسیداتیو
مثالی از چشم دارای مشکل قوز قرنیه
علائم:
- کاهش پیشرفته بینایی (با گذشت زمان، شدت بینایی کاهش می‌یابد)
- افزایش نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم و نیاز مکرر به تعویض نمره عینک به ویژه در سنین جوانی
- عدم برطرف شدن کامل عیوب انکساری با عینک (با استفاده از عینک، بینایی به طور کامل بهبود نمی‌یابد)
درمان:
در موارد خفیف، می‌توان با استفاده از عینک مدیریت کرد و دید را بهبود بخشید. اما در موارد پیشرفته‌تر، برای بهبود بینایی از لنزهای مختلف استفاده میشود:
- لنز نرم کراتوکونوس
- لنز سخت RGP
- لنزهای هیبریدی (مرکز سخت و اطراف نرم)
- سیستم Piggyback (لنز سخت در بالای لنز نرم)
- لنز مینی اسکلرال با نفوذ پذیری اکسیژن بالا
تمامی لنز های فوق در کلینیک دیدبان بصورتی کاملا تخصصی فیت اندازه گیری و تجویز می شود.
عمل‌های جراحی:
کراس لینکینگ: این روش بیشتر جهت جلوگیری از پیشرفت کراتوکونوس، به ویژه در سنین نوجوانی استفاده میشود. با استفاده از اشعه فرابنفش UV-A و داروی ریبوفلاوین، با ایجاد پیوندهای متقاطع بین رشته‌های کلاژن قرنیه، استحکام بافت قرنیه افزایش می‌یابد.
ایمپلنت رینگ (Corneal Ring Implants): این روش در مراحل خفیف و متوسط قوز قرنیه و در افرادی که قرنیه‌ای شفاف و با ضخامت کافی برای قرارگیری رینگ دارند، جهت جلوگیری از پیشرفت کراتوکونوس استفاده میشود.
پیوند قرنیه (کراتوپلاستی): در موارد پیشرفته‌ی قوز قرنیه که معمولاً با کدورت قرنیه همراه است، پیوند قرنیه لازم است. در بعضی موارد، حتی پس از این عمل، برای بهبود بینایی از لنزهای سخت یا اسکلرال استفاده میشود.
نتیجه گیری:
در مجموع، قوز قرنیه یک بیماری نادر اما مهم است که توجه ویژه‌ای نیاز دارد. شناخت علائم و عوامل موثر در شروع و پیشرفت این بیماری، ارائه‌ی به‌موقع درمان‌های متناسب با مراحل مختلف آن، و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته در جراحی و درمان، می‌تواند به کنترل و مدیریت بهتر این بیماری کمک کند. بنابراین، برای حفظ و بهبود بینایی، اهمیت دقیقه‌گیری در تشخیص و درمان قوز قرنیه وجود دارد. از طرفی، آگاهی از علائم و عوامل خطر و انجام بازرسی‌های منظم با پزشک متخصص چشم‌پزشکی، می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.